Những chiếc lồng đèn sáng rực trong đêm tối là biểu tượng không thể thiếu của Lễ hội đèn lồng truyền thống, một trong những nét đặc trưng đẹp đẽ của văn hóa dân gian Á Đông. Sau khi kết thúc kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán, Lễ hội đèn lồng bắt đầu thu hút sự chú ý của du khách và người dân địa phương, tạo nên một không gian thần bí và rộn ràng, đậm chất truyền thống. Qua bài viết sau, Ong Vò Vẽ sẽ giúp bạn khám phá vẻ đẹp của Lễ hội đèn lồng truyền thống (sau Tết Nguyên Đán).

Lễ hội đèn lồng truyền thống là gì ?

Lễ hội đèn lồng truyền thống là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng của nhiều nền văn hóa Á Đông, được tổ chức sau kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán. Trong lễ hội này, người dân tạo ra và trưng bày các chiếc đèn lồng đẹp mắt, thường được làm thủ công từ giấy, vải, hoặc tre, và trang trí bằng các họa tiết truyền thống hoặc hiện đại. Lễ hội đèn lồng mang đến không khí rộn ràng, đầy màu sắc và sự kỳ bí vào ban đêm, thu hút du khách cũng như người dân địa phương đến tham quan và tận hưởng.

Nguồn gốc sâu xa của Lễ hội đèn lồng truyền thống

Nguồn gốc xa xưa của Lễ hội đèn lồng (sau Tết Nguyên đán) bắt nguồn từ cách đây khoảng 2.000 năm, vào thời nhà Hán (206 TCN - 220 SCN). Vào thời điểm đó, Phật giáo mới được du nhập vào Trung Quốc, và để tôn vinh ngày Đức Phật Thích Ca nhập niết bàn, người dân đã làm những chiếc đèn lồng và treo trước cửa nhà. Theo ghi chép trong sách "Hán thư", vào thời Hán Minh Đế (58-75 SCN), sau khi nghe tâu về giấc mơ kỳ lạ của mình, nhà vua đã ra lệnh cho cung đình treo đèn lồng để tỏ lòng thành kính với Phật giáo.

Theo một truyền thuyết khác, Lễ hội đèn lồng bắt nguồn từ một câu chuyện thời Nam Bắc triều (420-589 SCN). Vào thời điểm đó, có một vị tướng tên là Tiêu Diễn, người đã nổi loạn chống lại triều đình nhà Lương. Để đánh lạc hướng quân địch, ông đã ra lệnh cho binh lính treo đèn lồng trên cây và thuyền, khiến quân địch tưởng rằng có một lực lượng lớn đang tấn công. Kế hoạch này đã thành công, và để kỷ niệm chiến thắng, Tiêu Diễn đã tổ chức một lễ hội đèn lồng hoành tráng.

Dần dần, Lễ hội đèn lồng trở thành một phong tục phổ biến ở Trung Quốc và sau đó lan sang các quốc gia khác trong khu vực, bao gồm Việt Nam. Ở Việt Nam, Lễ hội đèn lồng thường được tổ chức vào đêm rằm tháng Giêng, đánh dấu sự kết thúc của Tết Nguyên đán. Đây là dịp để mọi người quây quần bên nhau, ngắm đèn lồng, thưởng thức các tiết mục văn nghệ và cầu mong một năm mới tốt lành.

Ý nghĩa của Lễ hội đèn lồng truyền thống

Lễ hội đèn lồng là một sự kiện truyền thống thường diễn ra vào ngày rằm tháng Giêng âm lịch (ngay sau Tết Nguyên đán). Lễ hội này có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa Việt Nam, tượng trưng cho ước mơ, bình an và hạnh phúc.

Thể hiện sự đoàn viên và ấm áp Lễ hội đèn lồng đánh dấu sự sum họp của gia đình, bạn bè và cả cộng đồng sau những ngày Tết. Trong đêm hội, mọi người tụ tập tại các đền, chùa và nơi công cộng để ngắm đèn lồng, cầu nguyện cho một năm mới an lành và sung túc. Ánh sáng lung linh của đèn lồng tạo nên bầu không khí ấm áp và gần gũi, xóa tan đi cái se lạnh sau những ngày Tết ấm áp.

Xua đuổi tà ma và cầu nguyện bình an Theo truyền thuyết, Lễ hội đèn lồng có nguồn gốc từ tục lệ đốt đèn đuốc để xua đuổi ma quỷ và cầu mong bình an cho năm mới. Ánh sáng của đèn lồng được tin là mang lại sức mạnh diệt trừ tà khí, bảo vệ con người khỏi những điều xui xẻo và bất trắc.

Thể hiện ước mơ về tương lai tươi sáng Những chiếc đèn lồng với nhiều hình dạng và kích cỡ khác nhau cũng tượng trưng cho những ước nguyện và hy vọng của người dân vào năm mới sắp đến. Đèn lồng hình cá chép đại diện cho sự cầu mong tài lộc; đèn lồng hình thỏi vàng hoặc tiền xu tượng trưng cho sự mong cầu giàu sang; đèn lồng hình hoa sen thể hiện sự thanh khiết và giác ngộ; đèn lồng hình trái cây mang ý nghĩa mong mỏi sức khỏe và no đủ.

Thời gian và địa điểm tổ chức lễ hội đèn lồng truyền thống này

Thời gian và địa điểm tổ chức Lễ hội đèn lồng truyền thống (sau Tết Nguyên Đán):

Thời gian tổ chức:

Lễ hội đèn lồng truyền thống thường được tổ chức vào đêm rằm tháng Giêng âm lịch, tức là đêm trăng tròn đầu tiên sau Tết Nguyên Đán. Đây là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, tượng trưng cho sự khởi đầu mới và hy vọng cho một năm may mắn và thịnh vượng.

Địa điểm tổ chức:

Lễ hội đèn lồng được tổ chức ở nhiều nơi trên khắp Việt Nam, đặc biệt là ở những thành phố lớn như Hà Nội, Huế và Hội An. Ở Hà Nội, lễ hội thường được tổ chức tại các khu vực Hồ Gươm, phố đi bộ Tràng Tiền và Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Trong khi đó, ở Huế, đêm hoa đăng (hay còn gọi là lễ hội đèn lồng) diễn ra tại Đại Nội Huế và dòng sông Hương thơ mộng. Còn tại Hội An, phố cổ lung linh trong lễ hội thả hoa đăng trên sông Hoài.

Các hoạt động đặc sắc có trong lễ hội đèn lồng

Ngoài cuộc thi đèn lồng được mong đợi nhất, lễ hội đèn lồng truyền thống còn có nhiều hoạt động hấp dẫn khác thu hút đông đảo người tham dự.

Biểu diễn nghệ thuật truyền thống:

Các tiết mục nghệ thuật truyền thống luôn là điểm nhấn không thể thiếu trong lễ hội đèn lồng. Du khách sẽ có cơ hội thưởng thức những màn múa lân rộn ràng, biểu diễn rối nước đặc sắc, hát chèo truyền thống và nhiều loại hình nghệ thuật dân gian khác.

Trò chơi dân gian:

Những trò chơi dân gian cũng góp phần tạo nên không khí lễ hội sôi động. Từ những trò chơi quen thuộc như kéo co, nhảy dây, đi cà kheo đến những trò chơi đặc trưng của vùng miền, tất cả đều mang đến những giờ phút giải trí thú vị cho mọi người.

Âm nhạc truyền thống:

Tiếng nhạc rộn ràng là một phần không thể thiếu của lễ hội đèn lồng. Các nghệ sĩ dân gian biểu diễn những bản nhạc truyền thống trên trống, đàn tranh, sáo và nhiều loại nhạc cụ khác, tạo nên bầu không khí rộn ràng phấn khích.

Thả đèn hoa đăng:

Thả đèn hoa đăng là một phong tục có ý nghĩa cầu may mắn và bình an. Vào đêm diễn ra lễ hội, người dân thả những chiếc đèn hoa đăng nhỏ nhắn mang theo những ước nguyện của mình. Ánh sáng lung linh của những chiếc đèn trôi trên mặt nước tạo nên một khung cảnh huyền ảo và ấm áp.

Trải nghiệm ẩm thực:

Các món ăn truyền thống cũng được bày bán khắp nơi trong lễ hội đèn lồng. Du khách có thể thưởng thức những món bánh đặc trưng như bánh trôi nước, xôi chè, bánh giò, bánh rán và nhiều loại đồ ăn vặt hấp dẫn khác. Đây là cơ hội để thưởng thức ẩm thực địa phương và cảm nhận không khí lễ hội trọn vẹn hơn.

Các nghi thức truyền thống có trong Lễ hội đèn lồng truyền thống 

Trong Lễ hội đèn lồng truyền thống (sau Tết Nguyên Đán), có một loạt các nghi thức truyền thống được thực hiện để tôn vinh truyền thống và mang lại may mắn cho cộng đồng. Dưới đây là một số nghi thức chi tiết:

Lễ khai mạc và khánh thành:

Trước khi lễ hội chính thức bắt đầu, thường có một buổi lễ khai mạc và khánh thành. Trong lễ này, các vị đại diện của cộng đồng hoặc các quan chức địa phương sẽ tham gia vào việc tôn vinh các vị thần và ông bà tổ tiên, cầu xin cho một mùa lễ hội an lành và thành công.

Lễ rước đèn lồng:

Trước khi các đèn lồng được trưng bày, thường diễn ra một cuộc diễu hành trang trí và hoành tráng. Người dân sẽ tạo ra các đoàn diễu hành với những bức tranh, tượng và các loại trang trí khác, mang theo các đèn lồng từ các cung điện hoặc nhà thờ địa phương đến nơi trưng bày.

Lễ cúng tại các đền chùa:

Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, các đền chùa thường tổ chức các lễ cúng tôn vinh các vị thần và ông bà tổ tiên. Các nghi lễ này thường bao gồm việc cầu xin sự bình an, may mắn và thành công cho cộng đồng.

Lễ thả đèn hoa đăng:

Một trong những nghi thức phổ biến và lãng mạn nhất trong lễ hội là lễ thả đèn hoa đăng. Người dân thường viết những ước nguyện, lời chúc hoặc tâm tình lên những chiếc đèn hoa đăng trước khi thả chúng vào dòng sông hoặc hồ nước. Hành động này tượng trưng cho việc gửi đi những ước mong và hy vọng của mình, mong muốn được giải thoát khỏi những nỗi buồn và trở nên bình an hạnh phúc.

Lễ kết thúc và tạ lỗi:

Cuối cùng, khi lễ hội kết thúc, thường có các nghi lễ tạ lỗi và cảm ơn các vị thần và tổ tiên. Những nghi lễ này thường diễn ra tại các đền chùa hoặc các điểm tâm linh khác, nơi mọi người cùng nhau cầu nguyện và cảm ơn vì một mùa lễ hội tràn đầy niềm vui và hạnh phúc.

Các món ăn thường được sử dụng trong Lễ hội đèn lồng truyền thống

Dưới đây là một số món ăn phổ biến thường được sử dụng trong Lễ hội đèn lồng:

Bánh trôi ngũ sắc

Bánh trôi ngũ sắc là món ăn không thể thiếu trong Lễ hội đèn lồng. Bánh được làm từ bột nếp, nhân đậu xanh, đường và các loại màu thực phẩm tự nhiên như lá dứa, gấc, cà rốt, củ dền... Bánh thường được luộc chín, sau đó có thể được chiên vàng hoặc nấu cùng nước đường để tạo vị ngọt. Bánh trôi ngũ sắc tượng trưng cho sự đoàn viên, sung túc và đủ đầy.

Bánh chay

Bánh chay là một món ăn chay phổ biến được chế biến từ nhiều loại rau củ quả, nấm và đậu hũ. Bánh được làm bằng cách trộn các nguyên liệu trên với bột mì và bột nở, sau đó hấp chín. Bánh chay thường được ăn vào Lễ hội đèn lồng với mong muốn cầu bình an và tránh điều xui xẻo.

Gà hấp muối

Gà hấp muối là một món ăn truyền thống của Trung Quốc được làm từ gà luộc chín, sau đó chặt miếng và chấm với nước sốt gừng, hành, tỏi và muối. Gà hấp muối tượng trưng cho sự khởi đầu mới và may mắn trong năm mới.

Xôi vò lạc 

Xôi vò lạc là một món ăn giản dị nhưng quen thuộc được chế biến từ xôi nếp nấu chín, trộn với lạc rang chín và đường. Xôi vò lạc thường được dùng vào Lễ hội đèn lồng để cầu mong gia đình đoàn tụ, sum họp.

Trứng vịt muối 

Trứng vịt muối là một món ăn phổ biến trong ẩm thực Trung Hoa, được làm từ trứng vịt tẩm muối và gia vị. Trứng vịt muối thường được ăn vào Lễ hội đèn lồng với ý nghĩa cầu phúc, trừ tà và bảo vệ gia đình khỏi những điều xui rủi.

Lễ hội đèn lồng truyền thống ngày nay

Lễ hội đèn lồng truyền thống sau Tết Nguyên Đán vẫn được tổ chức và tồn tại trong xã hội ngày nay, dù có thể có sự thay đổi trong cách tổ chức và quy mô so với thời trước. Dưới đây là một số điểm đặc biệt của lễ hội này trong thời đại hiện đại:

• Phong cách và sự đa dạng: Trong thời đại ngày nay, lễ hội đèn lồng thường mang tính đa dạng và phong phú hơn với sự kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại. Các loại đèn lồng được thiết kế theo nhiều phong cách khác nhau, từ cổ điển đến hiện đại, từ các nhân vật truyền thống đến những biểu tượng hiện đại của văn hóa và công nghệ.

• Sự kiện văn hóa và du lịch: Lễ hội đèn lồng truyền thống ngày nay thường trở thành các sự kiện văn hóa và du lịch Trung Quốc lớn, thu hút đông đảo du khách cả trong và ngoài nước. Các hoạt động nghệ thuật, biểu diễn truyền thống và triển lãm đèn lồng thường được tổ chức để giới thiệu và quảng bá văn hóa truyền thống của địa phương.

• Công nghệ và hiệu ứng ánh sáng: Trong lễ hội đèn lồng ngày nay, công nghệ thường được sử dụng để tạo ra các hiệu ứng ánh sáng ấn tượng và độc đáo. Các đèn lồng được trang bị đèn LED, các hệ thống ánh sáng đa màu và các hiệu ứng đặc biệt để tạo ra các bức tranh ánh sáng sống động và lôi cuốn.

• Hoạt động giáo dục và vui chơi: Ngoài việc giữ gìn và phát huy giá trị truyền thống, lễ hội đèn lồng cũng trở thành một cơ hội để giáo dục cộng đồng về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật. Nhiều hoạt động giáo dục và vui chơi dành cho trẻ em và gia đình thường được tổ chức tại lễ hội, giúp tạo ra một không gian vui vẻ và thú vị cho mọi người.

• Bảo vệ môi trường: Trong bối cảnh tăng cường ý thức về bảo vệ môi trường, nhiều lễ hội đèn lồng ngày nay chú trọng vào việc sử dụng các nguyên liệu và công nghệ thân thiện với môi trường. Các đèn lồng được làm từ các vật liệu tái chế và có thể tái sử dụng, đồng thời các biện pháp quản lý chất thải cũng được tăng cường để giảm thiểu ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên.

Cần chú ý những gì trong Lễ hội đèn lồng truyền thống

Trong Lễ hội đèn lồng truyền thống diễn ra sau Tết Nguyên Đán, cần chú ý đến một số điều sau để đảm bảo an toàn và tôn trọng phong tục tập quán:

• An toàn Phòng cháy, Chữa cháy: Đèn lồng được thắp bằng nến hoặc dầu ăn nên có nguy cơ gây cháy cao. Người tham gia lễ hội cần cẩn thận khi đốt đèn và đảm bảo không để đèn quá gần đồ dễ cháy. Nên có các thiết bị chữa cháy như bình cứu hỏa hoặc xô nước ở gần để xử lý kịp thời các tình huống khẩn cấp.

• Bảo vệ Môi trường: Đèn lồng thường được làm từ giấy hoặc vải, nên dễ dàng bị rách hoặc trôi theo gió. Người tham gia lễ hội nên cố định đèn lồng chắc chắn và vứt bỏ chúng đúng nơi quy định để tránh gây ô nhiễm môi trường.

• Giữ gìn Văn hóa: Lễ hội đèn lồng là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Người tham gia lễ hội nên tránh các hành vi không phù hợp như xô đẩy, chen lấn hay nói tục chửi bậy. Nên giữ gìn trật tự, văn minh và tôn trọng những người xung quanh.

• Vui chơi Có chừng mực: Lễ hội thường kéo dài trong nhiều ngày, vì vậy người tham gia cần biết kiểm soát bản thân, tránh sử dụng quá nhiều rượu bia hoặc tham gia các trò chơi quá sức. Nên chú ý đến sức khỏe và đảm bảo về nhà an toàn.

• Lễ nghi Truyền thống: Trong lễ hội đèn lồng, có nhiều nghi lễ truyền thống được lưu giữ như lễ thả đèn hoa đăng, múa rồng, sư tử... Người tham gia lễ hội nên tôn trọng các nghi lễ này, tránh làm ảnh hưởng đến quá trình diễn ra các hoạt động.

Lời kết: Lễ hội đèn lồng truyền thống (sau Tết Nguyên Đán) là một bức tranh tuyệt vời của văn hóa và nghệ thuật dân gian, nơi mà ánh sáng và màu sắc hòa quyện tạo nên một không gian thần tiên, lôi cuốn mọi ánh nhìn. Qua những đèn lồng lung linh, ta không chỉ thấy được sự kỳ diệu của sáng tạo con người mà còn cảm nhận được tinh thần mạnh mẽ và sự gắn kết của cộng đồng. Lễ hội đèn lồng không chỉ là một nét đẹp truyền thống mà còn là biểu tượng của hy vọng, may mắn và niềm vui mới cho một năm mới tràn đầy hứng khởi. Hy vọng qua bài viết này, Ong Vò Vẽ đã mang lại được cho bạn những kiến thức thú vị.